میزان ناپدید شدن شکمبه ای و قابلیت هضم روده ای پروتئین هضم نشده در شکمبه برخی اقلام خوراکی مورد استفاده در تغذیه نشخوارکنندگان با روش کیسه های نایلونی متحرک و روش 3 مرحله ای آنزیمی تعیین شد. اقلام خوراکی مورد استفاده شامل علوفه ها (یونجه خشک، سیلاژ یونجه، سیلاژ ذرت، سیلاژ علف جو و کاه گندم)، دانه ها (دانه جو و ذرت)، منابع پروتئینی (کنجاله سویا، کنجاله تخم پنبه و پودر ماهی کلیکا)، محصولات فرعی (سبوس گندم و تفاله چغندرقند) و دانه سویای خام و تف داده شده (واریته های سحر و ویلیامز) بودند. در بین منابع علوفه ای، قابلیت هضم پروتئین کاه گندم در کل لوله گوارشی بطور معنی داری (P<0/05) کمتر از سایر منابع علوفه ای بود. میانگین قابلیت هضم پروتئین دانه جو در کل لوله گوارشی (74/0 و 83/0 به ترتیب در روش کیسه های نایلونی و 3 مرحله ای آنزیمی) بطور معنی داری (P<0/05) بیشتر از دانه ذرت (68/0 و 75/0 به ترتیب در روش کیسه های نایلونی و 3 مرحله ای آنزیمی) بود. همچنین قابلیت هضم پروتئین کنجاله سویا با روش کیسه های نایلونی متحرک و 3 مرحله ای آنزیمی (به ترتیب 87/0 و 92/0) در کل لوله گوارشی بیش از (P<0/05) کنجاله تخم پنبه (به ترتیب 78/0، 77/0) و پودر ماهی (به ترتیب 8/0 و 81/0) بود. قابلیت هضم روده ای و کل دستگاه گوارش پروتئین دانه های تف داده شده هر دو واریته دانه های سویا بیش از دانه خام آنها بود (P<0/05). نتایج این آزمایش نشان داد که همبستگی نسبتا بالایی (94/0=2r) بین روش کیسه های نایلونی متحرک با روش 3 مرحله آنزیمی برای تخمین قابلیت هضم روده ای پروتئین هضم نشده شکمبه ای اقلام خوراکی مورد استفاده در این آزمایش وجود دارد.

ناپدید شدن شکمبه ای و روده ای ماده خشک، پروتیین خام و اسیدهای آمینه برخی از منابع پروتینی با استفاده از روش کیسه های نایلونی متحرک در 6 راس گوساله نر اندازه گیری شد. هضم شکمبه ای ماده خشک در بین مواد خوراکی از 310 (پودر گوشت و کنجاله تخم پنبه) تا 500 (کنجاله سویا) گرم در کیلوگرم ماده خشک خوراک های مورد مطالعه متغیر بود. هضم روده ای ماده خشک باقی مانده بعد از انکوباسیون شکمبه از 240 (کنجاله پنبه دانه) تا 890 (پودر ماهی) گرم در کیلو گرم ماده خشک قرار داشت. ناپدید شدن ماده خشک در کل دستگاه گوارش از 470 (کنجاله پنبه دانه) تا 930 (پودر ماهی) گرم در کیلوگرم ماده خشک خوراک های مورد مطالعه متغیر بود. قابلیت هضم پروتیین خام بعد از انکوباسیون در شکمبه در بین مواد خوراکی مورد مطالعه از 320 (پودر گوشت و پودر ماهی) تا 650 (کنجاله پنبه دانه) گرم در کیلوگرم و پروتیین خام ماده خوراکی متغیر بود. هضم پروتیین خام بعد از انکوباسیون در روده کوچک و روده بزرگ در بین مواد خوراکی از 660 (پودر گوشت) تا 930 (پودر ماهی) گرم در کیلوگرم پروتیین خام باقیمانده بعد از انکوباسیون شکمبه و ناپدید شدن پروتییین خام در کل دستگاه گوارش از 770 (پودر گوشت) تا 950 (پودر ماهی) گرم در کیلوگرم پروتیین خام ماده خوراکی متغیر بود. هضم شده کل اسیدهای آمینه بعد از انکوباسیون در شکمبه در بین مواد خوراکی از 200 (کنجاله سویا) تا 440 ( پودر گوشت) گرم در کیلوگرم کل اسیدهای آمینه خوراک، در روده از 580 (پودر گوشت) تا 910 (پودر ماهی) گرم در کیلوگرم کل اسیدهای آمینه باقیمانده حاصل از انکوباسیون شکمبه و ناپدید شدن کل اسیدهای آمینه در کل دستگاه گوارش از 770 (پودر گوشت) تا 960 (پودر ماهی) گرم در کیلو گرم کل اسیدهای آمینه خوراک متغیر بود. نتایج نشان داد که در هر ماده خوراکی مورد مطالعه در این آزمایش، مواد مغذی با قابلیت ناپدید شدن کم در شکمبه، به میزان بیشتری در روده کوچک و روده بزرگ ناپدید شدند.

در این آزمایش ترکیب شیمیایی، ضرایب تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام (روش in situ) و ناپدید شدن شکمبه ای و روده ای (روش هضم سه مرحله ای آنزیمی) پروتئین خام دانه کلزای خام یا حرارت داده شده بررسی شد. حرارت دادن دانه های کلزا در آون در دماهای 120، 150 و 180 درجه سانتیگراد و به مدت زمان 2 و 3 ساعت انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که حرارت تاثیری بر ترکیب شیمیایی دانه کلزا نداشت. بخش سریع تجزیه (a) و کند تجزیه (b) ماده خشک و پروتئین خام دانه خام و دانه های حرارت داده شده تفاوت قابل ملاحظه ای نداشتند، اما ثابت نرخ تجزیه (c) ماده خشک و پروتئین خام دانه های حرارت داده شده در دمای 150 درجه سانتیگراد (3 ساعت) و 180 درجه سانتیگراد (2 ساعت) شدیدا کاهش یافت (به ترتیب 79 و 89 درصد کاهش در مقایسه با دانه خام). نسبت ناپدید شدن پروتئین خام در شکمبه نیز در این دو دما به طور معنی داری (P<0.05) کاهش یافت (به ترتیب 50.5 و 73 درصد کاهش در مقایسه با دانه خام). نسبت ناپدید شدن روده ای پروتئین خام هضم نشده در شکمبه برای دانه های حرارت داده شده و خام مشابه همدیگر بود (به جز دانه های حرارت داده شده در دمای 150 درج سانتیگراد به مدت 3 ساعت که نسبت به دانه های خام، قابلیت هضم پروتئین خام آنها 31 درصد افزایش نشان داد (P<0.05). نسبت ناپدید شدن پروتئین خام در کل دستگاه گوارش برای دانه های خام و حرارت داده شده در دمای 120 درجه سانتیگراد (3 ساعت) و دمای 150 درجه سانتیگراد (2 ساعت) بیشترین مقدار (به ترتیب 0.91، 0.90 و 0.90) و برای دانه های حرارت داده شده در 180 درجه سانتیگراد (2 ساعت) کمترین مقدار (0.34) بود.

در این آزمایش اثر حرارت دادن (برشته کردن) بر ترکیب شیمیایی، بخش های نیتروژن دار، ضرایب تجزیه پذیری و ناپدید شدن شکمبه ای- روده ای ماده خشک و پروتئین خام دو واریته (سحر و ویلیامز) دانه کامل سویا بررسی شد. حرارت دادن دانه سویا در یک کوره استوانه ای مدور به نحوی انجام شد که دمای خروجی دانه از کوره 135-130 درجه سانتیگراد بود. بخشی از دانه ها بلافاصله سرد شد و بخشی دیگر به مدت 45 دقیقه در ظروف عایق، ذخیره سازی حرارتی شد و سپس سرد گردید. نتایج نشان داد برشته کردن سبب کاهش معنی دار (p<0.05) میزان نیتروژن محلول در بافر بورات- فسفات دانه سویای خام شد (به ترتیب 79.5 و 76.3 درصد کاهش در واریته های سحر و ویلیامز). در مورد دانه های برشته ذخیره سازی حرارتی شده این کاهش بیشتر بود (به ترتیب 87.0 و 86.9 درصد کاهش در واریته های سحر و ویلیامز). برشته کردن سبب کاهش معنی دار (p<0.05) ثابت نرخ تجزیه (c) ماده خشک و پروتئین خام دانه های هر دو واریته شد (به ترتیب 75.0 و 77.5 درصد کاهش در واریته سحر و 63.3 و 73.0 درصد کاهش در واریته ویلیامز). این کاهش برای دانه های برشته ذخیره سازی حرارتی شده کمتر بود (به ترتیب 38.8 و 76.2 درصد کاهش در واریته سحر و 56.7 و 73.1 درصد کاهش در واریته ویلیامز). نسبت ناپدید شدن شکمبه ای ماده خشک و پروتئین خام دانه های برشته شده هر دو واریته کاهش معنی داری (p<0.05) با دانه های خام نشان داد (به ترتیب 30.2 و 58.5 درصد کاهش در واریته سحر و 23.1 و 57.1 درصد کاهش در واریته ویلیامز) در حالی که نسبت ناپدید شدن روده ای ماده خشک و پروتئین خام هضم نشده در شکمبه در اثر برشته کردن افزایش معنی دار (p<0.05) یافت (به ترتیب 11.4 و 33.3 درصد افزایش در واریته سحر و 26.3 و 72.7 درصد افزایش در واریته ویلیامز). افزایش ناپدید شدن در روده باریک در حدی بود که نه تنها کاهش ناپدید شدن پروتئین خام در شکمبه را جبران نمود بلکه سبب افزایش معنی دار (p<0.05) ناپدید شدن دانه های حرارت شده در کل دستگاه گوارش شد.

در این آزمایش ترکیب شیمیایی و ضرایب تجزیه پذیری، قابلیت هضم شکمبه ای- روده ای و مدلهای هضمی چهار گونه از گیاهان شور زیست (کوشیا، آتریپلکس، سیاه شور و دانارک) با استفاده از روش کیسه های نایلونی (in situ) تعیین شدند. این گیاهان از مراتع طبیعی جنوب استان خراسان، با رعایت شرایط استاندارد جمع آوری و خشک گردیدند (تعداد ده نمونه از هر منطقه). ترکیب شیمیایی این گیاهان شامل پروتئین خام، چربی خام، انرژی خام، خاکستر، دیواره سلولی بدون همی سلولز، نیتروژن غیر پروتئینی، کلسیم، فسفر ، سدیم، پتاسیم، کلر، مینزیوم، آهن، مس و سلنیوم با استفاده از روشهای استاندارد تعیین شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که کوشیا و آتریپلکس دارای مقادیر مناسب تری از پروتئین، انرژی، خاکستر، نیتروژن غیر پروتئینی، فسفر، سدیم، کلر و منیزیوم نسبت به سیاه شور و دانارک هستند. این گیاهان دارای مقدار زیادی سدیم، کلر، مس و سلنیوم بوده و از نظر عناصری همچون کلسیم، فسفر، پتاسیم و منیزیوم فقیر می باشند. بخش سریع تجزیه ماده خشک و پروتئین خام کوشیا به ترتیب 0.31 و 0.35 و آتریپلکس به ترتیب 0.29 و 0.50 بود که اختلاف قابل توجهی با سیاه شور (0.53 و 0.55) و دانارک (0.56 و 0.66) داشت. تجزیه پذیری موثر ماده خشک و پروتئین خام دانارک از بقیه گیاهان مورد بررسی بیشتر بود. نسبت ناپدید شدن ماده خشک و پروتئین خاک کوشیا و آتریپلکس در شکمبه کمتر از سیاه شور و دانارک بود (P<0.05) و با افزایش نسبت ناپدید شدن روده ای ماده خشک و پروتئین هضم نشده در شکمبه جبران شد. دانارک دارای بیشترین نسبت ناپدید شدن چربی خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و خاکستر در شکمبه بود (P<0.05). مدلهای هضمی ماده خشک و پروتئین خام گیاهان مورد بررسی در این آزمایش نشان داد که میزان ماده خشک و پروتئین خام گیاهان مورد بررسی در این آزمایش نشان داد که میزان ماده خشک و پروتئین خام سیاه شور به سرعت و ظرف مدت 12 ساعت پس از انکوباسیون در شکمبه، ناپدید شد. بخش با پتانسیل هضم پروتئین خام کوشیا بیشتر از دیگر گیاهان شور زیست مورد مطالعه در این آزمایش بود و دانارک دارای کمترین بخش غیر قابل هضم ماده خشک و پروتئین خام در شکمبه بود (به ترتیب 131.2 و 137 گرم در کیلوگرم). نتایج این آزمایش نشان داد که کوشیا و آتریپلکس دارای ترکیب شیمیایی و ارزش هضمی مناسب تری نسبت به سیاه شور و دانارک هستند.

به منظور تعیین تاثیر روش های مختلف فرآوری کنجاله سویای تولیدی از روغن کشی به روش حلال بر تجزیه پذیری شکمبه ای و قابلیت هضم روده ای پروتئین خام و اسیدهای آمینه از سه راس گاو شیری هلشتاین غیرشیرده دارای کانولای شکمبه ای استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) کنجاله سویای فرآوری نشده (شاهد)، 2) کنجاله فرآوری شده با افزودن 25 درصد آب و گرمادهی در دمای 150 درجه سلسیوس به مدت 30 دقیقه، 3) کنجاله گرما داده شده در دمای 150 درجه سلسیوس به مدت 30 دقیقه و 4) کنجاله فرآوری شده با افزودن 3 مول زایلوز به ازای هر مول لیزین و گرما داده شده در دمای 150 درجه سلسیوس به مدت 30 دقیقه، در زمان های 0، 2، 4، 8، 16، 24 و 48 ساعت درون کیسه های نایلونی در شکمبه جاگذاری و نگهداری (انکوباسیون) شدند. فرآوری کنجاله سویا، میزان تجزیه پروتئین خام را در بخش های تجزیه با روند سریع، کند و ثابت به ترتیب کاهش، افزایش و کاهش داد (p<0.05). فرآوری بر درصد ناپدید شدن شکمبه ای اسیدهای آمینه به جز ترئونین تاثیر معنی داری داشت (p<0.05). ناپدید شدن روده ای پروتئین خام تفاوت معنی داری بین تیمارها نشان نداد، اما تفاوت های معنی داری در میزان ناپدید شدن اسیدهای آمینه ضروری به جز ترئونین بین تیمارهای آزمایشی مشاهده شد (p<0.05). فرآوری با زایلوز موجب افزایش زیست فراهمی اسیدآمینه لیزین شد (p<0.05). این نتایج نشان داد، ترکیب اسیدآمینه ای پروتئین عبوری کنجاله سویا و فرآورده های آن با پروتئین خوراک اولیه متفاوت است.

ناپدید شدن شکمبه ای و پس از شکمبه ای علف خشک یونجه و دانه جو با استفاده از روش های درون حیوانی، کیسه های نایلونی متحرک و سه مرحله ای آنزیمی -3) مرحله ای) برآورد شد. در روش درون حیوانی از چهار راس گوسفند نر بلوچی (با میانگین وزن بدن 49.4±3.5 کیلوگرم) در قالب طرح مربع لاتین استفاده شد. جیره های آزمایشی شامل دو جیره علف خشک یونجه و مخلوط علف خشک یونجه و دانه جو به نسبت 1:1 بود. جیره های آزمایشی در دو دوره که هر دوره شامل 24 روز که 7 روز آن دوره جمع آوری مدفوع بود، به حیوانات خورانده شد. در روش کیسه های نایلونی متحرک از گوساله های نر اخته که دارای فیستولای شکمبه ای و کانولای روده ای بودند، استفاده شد. دراین روش ابتدا کیسه های حاوی نمونه به مدت 12 ساعت در شکمبه کشت داده شدند و پس از آن کیسه های حاوی یک گرم از نمونه ای که در شکمبه تجزیه نشده بود در ابتدای روده کوچک رها و کیسه ها از طریق مدفوع جمع آوری شدند. در روش 3- مرحله ای ابتدا نمونه ها با استفاده از کیسه های نایلونی به مدت 12 ساعت در شکمبه کشت داده شدند و پس از آن نمونه های تجزیه نشده در شکمبه در محلول های آنزیمی کشت داده شدند. ناپدید شدن پروتئین خام علف خشک یونجه و دانه جو (به ترتیب، 0.74 و 0.69) در کل دستگاه گوارش در روش درون حیونی به طور معنی داری (P<0.01) پایین تر از روش کیسه های نایلونی متحرک (به ترتیب، 0.89 و 0.96) و روش -3 مرحله ای (به ترتیب، 0.81 و 0.89) بود. ناپدید شدن پروتئین خام در کل دستگاه گوارش در روش کیسه های نایلونی متحرک به طور معنی داری (P<0.01) بالاتر از روش -3 مرحله ای بود. ناپدید شدن پس از شکمبه ای پروتئین خام تجزیه نشده یونجه خشک و دانه جو که با استفاده از روش کیسه های نایلونی متحرک به دست آمد (به ترتیب، 0.69 و 0.89)، به طور معنی داری بالاتر از روش -3 مرحله ای (به ترتیب، 0.49 و 0.56) بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که اختلاف معنی داری بین روش های درون حیوانی، کیسه های نایلونی متحرک و -3 مرحله ای در برآورد قابلیت هضم پروتئین خام علف خشک یونجه و دانه جو در کل دستگاه گوارش وجود دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.